13- Osmanlı Yükselme Dönemi

Fatih’in yapmak istediği en büyük iş İstanbul′u almaktı.Önce Karamanoğulları üzerine yürüdü ve onları sindirdi.Venedik, Sırp ve Macarlarla anlaştı.Bunları yaptıktan sonra İstanbul′un fethi için hazırlıklara başladı.

İSTANBUL′UN FETHİNİN SEBEPLERİ

♦Osmanlı topraklarını bölmesi
♦Asya’yı Avrupa’ya bağlaması açısından jeopolitik önemi
♦İpek Yolu bitiminde olmasından dolayı ticari önemi
♦Haçlıları, şehzadeleri, Anadolu beyliklerini kışkırtması
♦Taht mücadelelerinde taraf olması
♦Hıristiyanların doğuda kalan son kalesi olması
♦Buranın alınması ile Avrupalıların Osmanlının üzerine gelmekten vazgeçeceği
♦Çeşitli kavimler tarafından kuşatılıp alınamaması
♦Bizans’ın boğazları kapamasından dolayı Osmanlının boğazlara hâkim olamaması
♦Hz. Muhammed’in müjdesi

FATİH SULTAN MEHMET’İN YAPTIĞI HAZIRLIKLAR

♦Anadolu Hisarı’nın karşısına Rumeli (boğazkesen) Hisarı’nı yaptırdı.
♦400 parçalık donanma hazırlattı.
♦Bu donanma ile Bizans’ın Marmara sahillerini ablukaya aldı.
♦Surların dışındaki Saray ve Vize Kaleleri’ni aldı.
♦Şahi denilen toplar döktürdü.
♦Üstün bir plan hazırladı.
♦Bizans askerini Mora’dan alıyordu, buraya sefer düzenlendi.
♦Haçlı seferine karşı Balkanlara bir ordu yerleştirildi.

BİZANS’IN ALDIĞI TEDBİRLER

Bizans kuşatılmadan önce büyük bir karışıklık içerisindeydi.Buna rağmen bazı tedbirler aldı.
Bizans yıllık vergiyi artırmak şartıyla barış istedi.Avrupa’yı yardıma çağırdı. Avrupa’nın gelmesi için de Katolik ve Ortodoksları birleştireceğini açıkladı ama önce kendi halkı lV. Haçlı seferinde olanlardan dolayı karşı çıktı.Düzenle

♦Surları tamir ettirdi.
♦Yiyecek ve su stoku yaptı.
♦Halice zincir çektirdi.
♦Mora’dan Girit’ten ve Haçlı dünyasından kiralık asker temin etti.
6 Nisan 1453’te İstanbul kuşatıldı.Şehrin teslim edilmesi istendi ama verilmedi.Avrupa Osmanlıyı Haçlı seferi ile tehdit etti.Papa deniz yoluyla yardımlar gönderdi.Fatih Haliç’ten Bizans kuşatılmadıkça alınamayacağını gördü. Galata’dan gemileri karadan Haliç’e indirdi.Bu olaydan sonra 29 Mayıs’ta şehir düştü.Panik içindeki şehir halkını Fatih yaptığı konuşma ile sakinleştirerek himayesine aldığını açıkladı. 

İSTANBUL′UN FETHİNİN TÜRK TARİHİ AÇISINDAN ÖNEMİ  
♦Osmanlı toprakları birleşti.
♦Doğu ticaret yolları (ipek yolu) ve Karadeniz’in ticareti Osmanlının eline geçmeye başladı.
♦İstanbul devlet merkezi oldu.
♦Boğazlar Osmanlının oldu.
♦Karadeniz ve Akdeniz arasındaki su yollarının kontrolü Osmanlının eline geçti.
♦Yükselme Dönemi başladı.
♦Ticarette, sanatta, ilimde ilerlemeler hız kazandı.
♦Osmanlı Venedik ilişkileri iyince bozuldu.
♦Devlet merkeziyetçi ve mutlak bir devlet oldu.
♦İstanbul devlet merkezi olunca Osmanlı hem Anadolu′da hem de Balkanlarda hareket ve denetim kolaylığı sağladı.
♦Osmanlı imparatorluk oldu.
♦Osmanlının stratejik önemi arttı.
♦Osmanlının İslam dünyasındaki önemi arttı.
♦Osmanlı Memluk ilişkileri bozuldu.

DÜNYA TARİHİ AÇISINDAN ÖNEMİ

♦1058 yıllık Bizans ortadan kalktı
♦Orta Çağ sona erdi Yeni Çağ başladı.
♦Hıristiyanlar doğudaki son kalelerini kaybetti.
♦İstanbul dünyanın kültür, sanat ve ticaret merkezi oldu.
♦İstanbul′dan İtalya’ya giden bir kısım bilgin burada Rönesans’ın başlamasında etkili oldu.
♦İpek Yolu da Türklerin eline geçince Avrupalılar yeni yollar aramaya başladı.Düzenle

♦Topun gücü ortaya çıkınca Avrupalı krallar feodal beylerin şatolarını yıkarak feodaliteye son verdi
♦Kara ve deniz kuvvetlerinin işbirliğinin önemi anlaşıldı.
♦Osmanlının önemi artınca Avrupalılar elçilik açtı.(ilk elçiliği Venedik açtı)
♦Ortodoks kilisesi Osmanlının kontrolüne ve hâkimiyetine girdi.







Böylece
♦Ortodoks kilisesi kontrol edildi ve denetlendi.
♦Hıristiyan dünyası bölündü.
♦Katolik kilisesine karşı bir güç oluşturuldu.
♦Avrupa′ya yapılan seferlerde Ortodoksların desteği alındı.
♦Balkanlardan kolay vergi alındı.
♦Balkanların fethi kolaylaştı ve gerçekleşti.
♦Yönetim altındaki Hıristiyanları hoşgörülü davranıldığı gösterildi. 

RUMELİ′DE ALINAN YERLER
Osmanlı İstanbul′un fethinden sonra hem Anadolu′da hem de Rumeli′de faaliyet gösterecek güce erişti.1453-1459 yılları arasında Sırbistan’ın fethini gerçekleştirdi.Belgrat kuşatıldı ama alınamadı burası Macaristan’da kaldı.1460’ta Mora despotundan memnun olmayan halkın şikâyeti üzerine buraya sefer düzenlendi.Ayrıca Mora despotu kendisini Bizans imparatoru görüyor ve Bizans’ı bir daha kurmak istiyordu. Bu seferden sonra Mora Osmanlıya bağlandı. Pilos, Agros, Modon, Koron gibi bazı kaleler Venedik’te kaldı.1462’de Eflak Beyi’nin vergi vermemesi üzerine buraya sefer düzenlendi ve Eflak Osmanlıya bağlandı.1463-1465’te Bosna Hersek Osmanlıya bağlandı.1476’da Boğdan alındı.Arnavutluktaki isyan bastırılarak burası da Osmanlıya bağlandı.

İstanbul′un fethinden sonra II. Mehmet Karadeniz sahillerini kontrol altına almak için harekete geçti.Bu şekilde İpek Yolu kontrol altına alınacaktı.1459’da Cenevizlilerin elinden Amasra alındı.Böylece Anadolu′nun Karadeniz sahillerinde Cenevizli kalmadı.1460’ta Candaroğullarından Sinop alındı.Buranın alınması hem Anadolu birliği için hem de İpek Yolu’nun kontrolü için bir adım oldu.1461’de Trabzon’un fethi gerçekleşti.Böylece IV. Haçlı seferinde kurulan bu Trabzon Rum Devleti’ne son verildi.Karadeniz sahillerinin tamamı Osmanlının oldu.İpek Yolu’nun Anadolu′daki Karadeniz sahil başlangıcı Osmanlının eline geçti.Trabzon’un alınması Akkoyunlularla Osmanlının arasını açtı.Bu arada Karamanoğlu İbrahim ölünce beylik içinde karışıklık çıktı.Osmanlı ve Akkoyunlu Devleti bu beylik üzerinde etkinlik kurmaya çalıştı.Karamanoğlu ise Venediklilerle ilişki içerisine girdi.1466’da Fatih bu beyliği itaat altına aldı.  

OSMANLI AKKOYUNLU İLİŞKİLERİ

Doğu Anadolu′da İlhanlı hâkimiyeti zayıflayınca önce Karakoyunlu Devleti kurulmuştu.Timur’dan sonra Akkoyunlu Devleti kuruldu.Uzun Hasan Karakoyunluları ortadan kaldırdı ve güç kazandı.Irak ve Azerbaycan’a kadar olan toprakları aldılar ve daha da güçlendiler.Uzun Hasan’ın hedefi Batı Anadolu′yu da almaktı.Uzun Hasan’ın
♦Karaman beylerini himaye etmesi.
♦Trabzon’u almak istemesi ve Fatih’ten burayı almamasını istemesine rağmen Fatih’in burayı alması.
♦Venedik’in oluşturduğu Haçlı ittifakına katılması.
♦Fatih’ten vergi istemesi.
♦Ülkesine ateşli silahlar taşıması.
♦Anadolu’daki siyasi birliği tehdit etmesi.
♦Yusufça Mirzayı gönderip Tokat’ı yakıp yıktırması.
Bütün bunları yapmasından dolayı üzerine sefer düzenlendi.1473’te yapılan Otlukbeli Savaşı’nı Osmanlı kazandı.

Sonuçta
♦Bu darbeden sonra Akkoyunlu kendisini toparlayamadı ve Safeviler tarafından ortadan kaldırıldılar.
♦Venedik’in oluşturduğu ittifakın en güçlü üyesi ortadan kaldırıldı.
♦Karamanoğlulları himayecilerini kaybetti.
♦Doğu Anadolu′nun büyük bir bölümü Osmanlının oldu.
♦İpek Yolu’nun kontrolü için bir adım daha atıldı.
♦Anadolu Türk birliği için bir adım daha atıldı.
♦Dulkadir ve Ramazanoğulları hariç Anadolu′da Türk birliği sağlandı.
♦Osmanlının Dulkadir Beyliği’ne biraz daha yaklaşması ve onunla ilgilenmesi Memluklularla ilişkileri biraz daha bozdu.
♦Osmanlı ilk defa topu bu meydan muharebesinde kullandı.

DENİZLERDEKİ GELİŞMELER

OSMANLI –VENEDİK SAVAŞLARI (16 YIL SAVAŞLARI) 1463-1479 İSTANBUL ANTLAŞMASI

Bu savaşların sebeplerine bakıldığında
♦Fatih’in İstanbul′un fethi için yaptırdığı güçlü donanmayla denizlerde güç olması ve bunun Venedik’in işine gelmemesi.
♦İstanbul’un fethinden sonra Venedik’in doğu ticaretini kaybetmesi.
♦Osmanlının Mora’yı ve Sırbistan’ı almasının işine gelmemesi.
vOsmanlının Ege Denizi’ne hâkim olmak istemesi.
♦Osmanlının Arnavutluk’u almak istemesi.
Bu sebeplerden dolayı savaş başladı.Venedik’in müttefiki Macarlar Bosna’ya yürüdü.İskender Bey ise Arnavutluk’ta harekete geçti.Venedikliler Mora’ya asker çıkardı.Öte yandan Osmanlı Akkoyunlu ve Karamanoğlu üzerine de yürümek zorunda kaldı.Osmanlı bu devletlerin hepsiyle aynı anda mücadele etti ve hepsini sindirdi fakat kesin sonuç alamadı.1479’da Venedik barış istedi ve İstanbul Antlaşması imzalandı. 

Buna göre
♦Venedik yıllık vergi ve savaş tazminatı verecek.
♦Savaşta kaybettiği toprakların Osmanlının olduğun kabul edecek.(İşkodra, Kroya Kaleleri gibi)
♦Venedik savaşta aldığı yerleri geri verecek.
vOsmanlı Dalmaçya, Arnavutluk ve Mora’da aldıkları bazı kaleleri geri verecek.
♦Fatih bu antlaşmadan sonra Venediklilere bazı imtiyazlar tanıdı.

Bunlar
♦İstanbul′da elçilik açacak ve kendi davalarına bu elçilik bakabilecek.(ilk elçilik)
♦Venedik bayrağı çeken gemiler Osmanlı karasularında serbest dolaşıp ticaret yapabilecek.
♦Venediklilere verilen bu ayrıcalıkların sebeplerine bakıldığında
♦Venedik’ten alınan savaş tazminatı ve yıllık verginin devamı için.
♦Hıristiyan birliğini parçalamak için.
♦İpek Yolu sayesinde doğudan gelen malları İstanbul′dan Osmanlının taşıma imkânı olmadığı için Venedik’e taşıtmak.

EGE DENİZ’İNDEKİ GELİŞMELER

1456’da İmroz, Taşoz, Bozcaada, Limmi, Semendirek alındı.1462’de Midilli alındı1470’de Eğriboz alındı.1480’de Rodos kuşatıldı ama alınamadı.Böylece Ege’deki Sakız ve Rodos adaları dışındaki bütün adalar Osmanlının oldu.

KIRIM’IN FETHİ 1475

Kırım’da Mengli Giray Han ve Nur Devlet Han arasında taht mücadelesi başladı.Kırım’ın Karadeniz sahillerindeki limanlarını elinde tutan Cenevizliler bundan yararlanmak istediler.Cenevizlilerin müdahalesi Kırım’ın Osmanlıdan yardım istemesine neden oldu.Osmanlı ise buraları almak istiyordu.Fatih Gedik Ahmet Paşa’yı sefere göndererek Mekup Kefe ve Azak Kaleleri’ni aldırdı.

Böylece

♦Kırım Hanlığı Osmanlıya bağlandı.
♦Karadeniz Türk gölü oldu.
♦Cenevizliler Karadeniz’den çıkarıldı.
♦İpek Yolu ve Karadeniz ticareti Osmanlının kontrolüne girdi.
1479’da ll. Mehmet İtalyan seferine karar verdi.Gedik Ahmet Paşa Kefelonya, Zenta ve Ayamavra Kaleleri’ni aldı.(Dalmaçya kıyıları)1480’de ise İtalya’daki Otranto Kalesi alındı.Fatih’in hedefi Katoliklerin merkezini de alarak onları da himayeye almaktı.1481’de vefat edince peşine gelen Beyazıt Cem Sultan olayından dolayı bu sefere devam edemedi ve Otranto  kaybedildi. 

FATİH DEVRİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ

♦Osmanlı kuruluşunu tamamladı Yükselme Dönemine geçti.
♦Osmanlı imparatorluk oldu.
♦Sahnı Seman ve Tetinme Medreseleri’ni kurdu.
♦Kanunname-i Ali Osman’ı hazırladı.
♦Klasik Osmanlı mimarisi doğdu.(ilk örneği ll. Beyazıt Cami)
♦İlk altın para bastırıldı.
♦Hicaz su yolları meselesi ve Dulkadir Beyliği’nin Osmanlıya bağlanmasından dolayı Memluklularla 

♦Osmanlının arası daha da açıldı. 
♦Kendisini Romanın varisi görmüş, dünyada tek bir imparatorluk ve tek bir imparator için mücadele etmiştir.
♦Topraklarını iki katına çıkarmıştır.(964 bin km’den 2214 bin km’ye)
♦Enderun mektebini kurmuştur.
♦Belgrat ve Rodos seferlerinde başarısız olmuştur.
♦Donanma ilk defa döneminde güçlü hale getirilmiştir.
♦Divan başkanlığını sadrazama bırakmıştır.
♦Topkapı Sarayı’nı ve Eyüp Sultan Camisi’ni yaptırmıştır.
♦Anadolu kazaskerliğini kurumuştur.
♦Cülus bahşişini sürekli hale getirmiştir.
♦Venediklilere imtiyaz vermiştir.
♦Osmanlıyı Türk İslam dünyasının merkezi durumuna getirmiştir. 

Fatih’in ölümünden sonra devlet adamlarının desteğini alan Bayezid Amasya’dan gelerek tahta oturdu.Cem Sultan ise Konya’da babasının ölümü geç duydu ve Bursa’ya geldi.Bazı devlet adamlarının desteğini alarak burada adına hutbe okuttu ve para kestirtti.Cem bu durumun çözümünü ülkenin paylaşılmasında gördü ve kardeşine teklif ettiyse de kabul görmedi. Bayezid kardeşinin üzerine yürüdü ve iki kardeş Yenişehir Ovası’nda karşılaştı Cem yenilerek Konya’ya çekildi.Konya’da da tutunamayacağını anlayınca Memluklulara sığındı.1482’de Memluk desteğini ve Anadolu′daki bazı beylerin desteğini ve davetini alarak tekrar Anadolu′ya döndü.Halktan destek alamayınca şansını Rumeli’de denemek istedi.Rodos’taki Saint Jean şövalyelileri ile Rumeli′ye geçmek için anlaştı.Şövalyeler Cemi Rumeli′ye değil İtalya’ya götürüp papaya sattılar.Böylece mesele bir dış mesele haline geldi.Papadan sonra Fransız kralı Vlll.Şarl İtalya’dan Cem’i aldı.1495’te ölünceye kadar Cem Sultan olayı Osmanlıya büyük problem teşkil etti.

Bunlar
♦Osmanlı Memluk ilişkileri daha da bozularak savaşa dönüştü.
♦Papa ve Avrupa devletleri Cem’i bir baskı unsuru olarak kullandı.
♦Fetih hareketleri yavaşladı.
♦Osmanlı pasif bir dış politika izlemek zorunda kaldı.
♦Papa Cem’i kullanarak Haçlı seferi dahi düzenlemeyi düşündü.
♦Karamanoğullarına Cem’in sığınması bu beyliği gündeme getirdi ve bu beylik ortadan kaldırıldı.
♦İspanya’daki Müslüman katliamı sırasında yardıma gidilemedi.

OSMANLI MEMLUK İLİŞKİLERİ 1485-1491

Osmanlı Memluk ilişkileri Yıldırım zamanında bozulmuştur.

Sebeplerine bakıldığında
♦Osmanlının Orta Anadolu′yu alıp Dulkadir Beyliği’ne sınır olup onu tehdit etmesi.
♦Niğbolu zaferiyle Osmanlının İslam dünyasında ön plana çıkması.

Fatih döneminde ise
♦İstanbul′un fethi ile Osmanlının İslam dünyasında itibar kazanıp Memluk’un kaybetmesi
♦Dulkadirlilerin Osmanlıya vergi ödemesi.
♦Ramazanoğulları üzerindeki çekişmeler.
♦Memlukluların Karamanoğullarını himaye etmesi.
♦Fatih’in Hicaz’a su götürmek istemesi Memluk’un buna karşı çıkıp izin vermemesi. 

II. Bayezid zamanında ise

♦Ramazanoğullarının Osmanlıya vergi vermeye başlaması.
♦Cem Sultan’ı desteklemeleri.
♦II.Mahmut Şah’ın Hindistan’dan gönderdiği elçilik heyetine ve hediyelere el koyması ve göndermemeleri.
♦Memlukluların Dulkadir topraklarına saldırması ve Dulkadir beyliğinin Memluk’a karşı yardım istemesi.
İşte bu sebeplerden dolayı1485’te iki devlet arasında savaş başladı.1491’e kadar süren savaşta iki taraf da birbirlerine üstünlük sağlayamadı. Tunus sultanının araya girmesiyle barış sağlandı.

Yapılan barışta
♦Dulkadiroğulları Osmanlıya
♦Ramazanoğulları Memluk’a verildi.(vergisi Hicaz’a verilmek şartıyla)

OSMANLI VENEDİK SAVAŞLARI 1499-1502

1479’da II. Mehmet Venediklilerle İstanbul antlaşmasını yapmış ve onlara imtiyaz tanımıştı.Fakat Venedik’le Osmanlının savaşması kaçınılmazdı.

Çünkü
♦Venedik Akdeniz’in hala en güçlü donanmasına sahipti.
♦Kıbrıs, Girit, Modon, Koron, Navarin gibi önemli Kaleler Venediklilerin elinde idi.
♦Doğu Akdeniz’de Osmanlının egemenliği Venedik’in ticaretine darbe vuruyordu.
♦Osmanlının denizlerde güçlenmesi Venedik’in işine gelmiyordu.
♦Venedik’in gücü ve sahip olduğu topraklar Osmanlının hareket serbestliğini kısıtlıyordu.
İşte bu sebeplerden dolayı Cem Sultan olayının hallinden sonra 1499’da Venedik’le savaşlar başladı.Osmanlı donanması Venedik donanması yendi ve Modon, Koron, İnebahtı, Navarin’i aldı.Venedik Haçlı dünyasından gereken desteği bulamayınca barış istedi.1502’de imzalanan barışla Venedik kaybettiği toprakların bizim olduğunu kabul etti.Ayrıca yıllık vergi vermeyi kabul etti.Bu savaşlarda kazanılan zaferler Osmanlının denizlerde kazandığı ilk ciddi zaferlerdir.Bu zaferlerle Venedik denizlerde güç olmaktan çıktı.Venedik’in yerini Batı Akdeniz’de Portekiz ve İspanyollar doldurdu.1484 yılında Boğda’ ın fethi tamamlandı.Kili ve Akkerman Kaleleri alınınca Osmanlı Kırım toprakları birleşti, Kırım’la olan kara bağlantısı sağlandı.Bu da Kırım ordusunun Avrupa’ya yapılan seferlere katılmasını sağladı.Boğdan’ın fethi Osmanlı Lehistan ilişkilerini başlattı.Bayezid döneminde İspanya’daki Beni Ahmer Devleti’ne yapılan saldırıya yardıma gidilememiştir. 

Bunun sebepleri
♦Cem Sultan olayı
♦İspanya’nın uzak olması ve buralarda Osmanlının limanının olmaması
Yine de birkaç parça gemiyle Müslüman ve Yahudilerden kurtarılabilenler Osmanlı topraklarına getirildi.

OSMANLI İRAN İLİŞKİLERİ

1501 yılında Akkoyunlu Devleti’ni yıkan Şah İsmail İran’da Safevileri kurdu.Bu Türk devleti batıya doğru genişlemek isteyince Doğu Anadolu′ya gözünü dikti.Osmanlıyla baş edemeyeceğini anlayınca bölgedeki Şiileri kışkırtmaya başladı.II. Bayezid bu olaylar karşısında biraz yavaş davrandı.Bu da bölgede Şahkulu Ayaklanmasının çıkmasına neden oldu.Bu ayaklanma güçlükle bastırıldı.Bu ayaklama karşısında Bayezid’ın tutumu onun tahtının tartışılmasına neden oldu.

BAYEZİD’IN TAHTAN İNİDİRİLMİSİ

Bayezid’ın son dönemlerinde devlet işlerinde yetersiz kalması Şii tehlikesinin artmasına neden oldu.Bu da devlet adamlarını düşündürmeye başladı.Devleti tehlikede gören devlet adamları tahtın değişmesi gerektiğine inanmaya başladılar.Trabzon’da vali olan Selim’in sertliğinden, Manisa’daki Korkut’un erkek çocuğu olmamasından dolayı Amasya’daki Ahmet’i padişah olarak düşünmeye başladılar.Yavuz Selim ise
Diğer kardeşlerine göre merkeze daha uzak olmasının getirdiği dezavantajlar ki bunlar
♦Babasının ölüm haberini en son alacağı
♦Hepsinden sonra İstanbul′a ulaşacağı
♦Doğu Anadolu′ya yakın olduğundan Şii tehlikesini iyi görüp babasını defalarca uyarmasına rağmen onun bir şey yapmaması ve devletin bekasını tehlikede görmesinden dolayı bir an önce tahtı almak istemesi.
Önce babasından Rumeli’den İstanbul′a yakın bir sancak istedi.Fakat bu istek kabul görmedi 

Çünkü
♦O güne kadar Rumeli’den kimseye sancak verilmemiş olması
♦Rumeli halkının Hıristiyan olup şehzadeyi ayaklandırma ihtimalinin olması
Yavuz alamayınca isyan ederek Kırım’da Küfe’ye gitti ve burada oğlu Süleyman’ın da desteğini alarak babası üzerine yürüdü.Yapılan savaşı kaybetti ve geri döndüBabası onu affederek Rumeli’de bir sancak verdi.Böylece ilk defa Rumeli’den sancak alınıyordu.Yavuz’un bu hareketleri savaşta gösterdiği bahadırlık ve ll. Bayezid’ın pasifliği bazı devlet adamlarını ve askerleri harekete geçirdi.Bu kişiler ayaklanarak Selim′i padişah görmek istediklerini söylediler.Bayezid kargaşa artmasın diye oğluna tahtı terk etti.Böylece 1512’de Selim tahta geçti.Bayezid avarız vergisini ilk defa uygulayan kişidir. 

Yavuz′un İstanbul’da tahta oturmasından bazı devlet adamlarının desteğini alan Ahmet Amasya’da kendisini sultan ilan etti. Ahmet ayrıca Safavilerle de işbirliği içerisine girdi.Yavuz üzerine yürüdü ve Yenişehir Ovası’nda Ahmet’i yenerek öldürdü.Daha sonra Şehzade Korkut’un üzerine yürüdü ve onu da ortadan kaldırdı.Böylece çıkacağı İran seferinde arkasında bir güç bırakmadı.Yavuz Osmanlıyı öncelikle tehdit eden iki mesele olduğuna inanıyordu.

İRAN SEFERİ 1414 ÇALDIRAN SAVAŞI

Safavilerin doğudaki faaliyetleri Osmanlıyı rahatsız ve tehdit ediyordu.İran Anadolu′da karışıklıklar çıkarıyordu.Yavuz bu sefer sırasında Anadolu′yu bir baştan bir başa geçti.Yol üzerindeki Şah İsmail’i destekleyen grupları da cezalandırdı.İran topraklarına girdi ama Şah İsmail’i bir türlü bulamadı.Şah İsmail’in gayesi Osmanlı ordusu yormak ve strese sokup karışıklık çıkarmaktı ve bunda da başarılı oldu.Yeniçeriler Yavuz′un çadırına kurşun attılar.Yavuz bu olayı orada çok ılımlı davranarak çözdü ama İstanbul′a dönünce çok sert karşılık verdi.Nihayet İsmail ve ordusu Çaldıran’da yakalandı.Devlet adamları ordunun yorgun olduğunu hemen saldırılmamasını ertesi güne bırakılmasını istedilerse de Yavuz hemen saldırdı.Şah İsmail’in ordusu kalabalık ve dinçti ama Osmanlı ordusunda top ve tüfek vardı.

Sonuçta Yavuz kazandı
♦İran’a büyük bir darbe vuruldu.
♦Şii tehlikesi ve propagandası bir zaman için ortadan kalktı.
♦Doğu Anadolu Osmanlı egemenliğine girdi.
♦Kemah, Mardin, Diyarbakır Kaleleri alındı.
♦Tebriz alındı.
♦İstanbul′a gönderilen ilim ve edebiyat adamları Osmanlıyı etkilediler.
♦Tebriz Halep-Tebriz Bursa  İpek Yolu Osmanlının kontrolüne girdi.

DULKADİROĞULLARININ ORTADAN KALDIRILMASI TURNADAĞI SAVAŞI 1415

Çaldıran’dan sonra Yavuz Dulkadirli Beyliği üzerine yürüdü.

Bunun sebepleri
♦Çaldıran seferine asker istenmesine rağmen gönderilmemesi
♦Memluklularla işbirliği yapması
Yapılan Turnadağı Savaşı’nı Osmanlı kazandı ve 

Sonuçta
♦Dulkadir Beyliği ortadan kalktı.
♦Maraş Osmanlının oldu.
♦Anadolu Türk birliği sağlandı.
♦Mumluklularla aradaki tampon beylik kalkınca Osmanlı Memluk ilişkileri savaşa dönüştü.

MISIR SEFERİ 1516-1517

Yavuz′un Mısır seferinin sebeplerine bakıldığında
♦Yıldırım zamanında başlayıp Fatih zamanında daha çok bozulan ll. Bayezid zamanında savaşa dönüşen ilişkiler.
♦Yavuz′un İslam birliğini kurmak istemesi
♦Halifenin burada olması, Mekke ve Medine’nin buraya bağlı olmasından dolayı 

♦Memluk’un İslam dünyasında bir ağırlığının olması.

♦Osmanlının Baharat Yolunu almak istemesi

♦Mısır’ın zengin olması
♦Dulkadir Beyliği’nin alınmasına Mısır′ın karşı çıkması
♦Ramazanoğulları üzerindeki rekabet
♦İslam liderliği mücadelesi
♦İran seferi sırasında Osmanlı ordusunun Suriye’den geçişine izin verilmemesi
♦Memluk’un Osmanlıya karşı Safavilerle işbirliği yapması
♦Portekizlilerin Hint yolunda etkili olması 

Yavuz bu sebeplerden dolayı Mısır seferine çıktı.1516 Halep yakınlarında Mercidabık’ta  Kansu Gavri yenildi.Böylece Suriye’nin fethi gerçekleşti.Yavuz bir süre Şam’da dinlendikten sonra Filistin’e geçti.Daha sonra Sina Çölü’nü geçen Yavuz 1571’de Mısır′a geldi.Tomanba’yla Riydaniye Savaşı’nı yaptı ve kazandı.Böylece Memluk devleti yıkıldı.Yavuz 8 ay Mısır′da kaldı ve buranın idari çalışmasını yaptı.Bu arada Hicaz emirleri geldi bağlılık bildirdi. Böylece bu toraklar da Osmanlıya bağlandı.Mısır′dan Suriye’ye geri döndü ve 6 ay da burada kalarak buranın idari yapılanmasını düzenledi.Daha sonra İstanbul′a döndü.

Sonuçta
♦Memluk Devleti yıkıldı.
♦Suriye, Mısır, Hicaz ve Filistin Osmanlının oldu.
♦Kutsal emanetler Osmanlının oldu.
♦Halifelik Osmanlının oldu.
♦Osmanlının teokratik yapısı güçlendi.
♦Baharat Yolu Osmanlının oldu ama coğrafi keşiflerden dolayı önemini kaybetti.
♦Doğu Akdeniz’deki Osmanlı hâkimiyeti gelişti.
♦Venedikliler Kıbrıs için Memluk’a verdikleri vergiyi Osmanlıya vermeye başladı.
♦Ganimetlerden dolayı Osmanlı hazinesi zenginleşti.
♦Cezayir Beyi Hızır Reis (Barbaros) Osmanlı hâkimiyetini tanıdı bu da Osmanlının ♦Akdeniz’de güçlenmesini sağladı.
♦Osmanlı toprakları iki buçuk kat büyüdü.2373 bin km’den 6555 bin km’ye
♦Osmanlı İslam dünyasının kesin lideri oldu.
♦Ramazanoğlulları Osmanlının himayesine girdi.
♦Büyük ölçüde İslam birliği sağlandı.
♦Osmanlı üçüncü bir kıtaya geçti.
♦Kuzey Afrika’nın fethi başladı ve Mısır bu fetihlerde üs olarak kullanıldı.
♦Osmanlı Türk İslam imparatorluğu oldu.
Yavuz bu seferden sonra Rodos ve Belgrat üzerine niyetlendi.Fakat 1520 vefat etti.

Yavuz
♦Çok iyi işleyen bir istihbarat örgütü kurmuş olup bitenlerden haberdar olarak dünya siyasetine hâkim olmuştur.
♦Türk İslam dünyasını tek elde toplamaya çalışmıştır.
♦Döneminde öncelikli tehdit doğudan geldiği için önce doğuya sefer düzenlemiştir.
♦Haliç tersanesini genişletmiş yeni tersaneler açmıştır.
♦Donanmayı güçlendirmiştir.
♦Yeniçeri Ocağı’nı yeniden düzenlemiş Anadolu′dan da çocuk devşirmiştir.
♦1519’da Yozgat’ta (bozok) Celal adlı biri isyan etmiş ve isyanı bastırılmıştır. Daha sonra Anadolu′da çıkan isyanlar bu adla anılmıştır.(Celali isyanları)
♦Osmanlı maliyesi en güçlü dönemini yaşamıştır.
♦Halifeliği eski durumuna kavuşturmuştur. 

Kanuni Osmanlıya en ihtişamlı çağını yaşatan padişahtır.Kanuni tahta çıktığı zaman bazı avantajları önceden vardı.

Bunlar
♦Tecrübeli bir devlet adamı kadrosu vardı.
♦Muhteşem bir ordu mevcuttu.
♦Ağzına kadar dolu bir hazine vardı.
♦Tahtın tek varisiydi ve taht kavgası ihtimali yoktu.
♦Bütün bunlara rağmen yine de iç isyanlar çıkmıştır.

MISIR İSYANLARI

CANBERDİ GAZELİ İSYANICanberdi bir Memluk komutanı idi.Selim bunu Şam valisi yapmıştı.Selim ölünce Memluk Devleti’ni bir daha kurmak istedi.1524’te isyanı bastırıldı.

AHMET PAŞA İSYANIKanuni’ye kadar vezirler sıra üzerine atanır ve sadrazam olurlardı.Sadrazam ölünce ikinci vezir Ahmet Paşa’nın sadrazam olması gerekirken Kanuni Enderun’dan İbrahim Paşa’yı vezir yaptı.Böylece bu usul bozuldu.Ahmet Paşa da Mısır′a vali gönderildi.Ahmet Paşa haksızlığa uğradığına inanarak isyan etti.Bu isyan da bastırıldı.

ANADOLU′DA ÇIKAN İSYANLARAnadolu′da çıkan isyanların genel sebebine bakıldığında Safavilerin kışkırtması gelir.Bu isyanlar Osmanlının batıdaki faaliyetlerini olumsuz etkilemiştir.

KALENDER ÇELEBİ İSYANI 1526Osmanlının Mohaç’ta olmasını fırsat bilen Kalender Çelebi isyan etti.Tımarlarım elimden alındı iddiasıyla buradaki sipahileri yanına aldı.Ayrıca dini de bu ayaklanmada malzeme yaptı.Veziriazam İbrahim Paşa bu isyanı bastırdı.

BABA ZÜNNÜN İSYANI 1527Vergiler ağır diyerek Yozgat’ta ayaklandı.Bu isyan da dini nitelik taşır, kısa sürede bastırılmıştır.

ŞEHSUVAR ALİ İSYANIBu kişi Dulkadir Beyliği’ni kurmak istedi ama bastırıldı. 

KANUNİ′NİN AVRUPA′YA YAPTIĞI SEFERLERİN GENEL SEBEPLERİ 

♦Alman İmparatoru Şarlken’in Kutsal Roma Germen İmparatorluğu’nu kurmak istemesi.
♦Şarlken’in Avusturya Macaristan ve İspanya’yı yanına alıp bir Haçlı ittifakı kurması ve bu ittifaka Fransa’nın da girmesi için baskı yapması.
♦Şarlken’in Türkleri Avrupa′dan atmak istemesi.
♦Şarlken’in Akdeniz’e hâkim olmak istemesi.
♦Şarlken’in Orta Avrupa′ya yönelmesi
♦Şarlken’in Avrupa′yı tek bir devlet haline getirmek istemesi.OSMANLI MACAR İLİŞKİLERİ
Yavuz zamanında öncelikli tehdit doğudan olduğu için batı ihmal edilmişti.Bu da batıda Osmanlıya karşı güçlerin oluşmasına neden oldu.Kanuni bunları ortadan kaldırmaya karar verdi. 

BELGRAT’IN FETHİ 1521

♦Macar Kralının Şarlken’le işbirliği içerisinde olması
♦Vergilerini düzenli ödememesi
♦Kanuni’yi tahta çıkışında kutlamaması
♦Macar Kralı’nın Berham Çavuş adlı elçimizi öldürmesi
♦Şarlken’in Orta Avrupa′yı tehdit etmesiİşte bu sebeplerden dolayı Kanuni Belgrat’ı kuşatıp aldı.Böylece Balkanları Avrupa′ya bağlayan ve Osmanlının Avrupa′ya yapacağı seferlerde üs olarak kullanacağı önemli bir şehir alınmış oldu.Bu da Macaristan’la savaşa neden oldu.


MOHAÇ MEYDAN SAVAŞI MACARİSTAN’IN FETHİ 1526

Mohaç Savaşı’nın sebeplerine bakıldığında
♦Osmanlının Belgrat’ı almasından dolayı Macarlarla ilişkilerin daha da bozulması
♦Kanuni′nin Haçlı ittifakını dağıtmak istemesi
♦Kanuni′nin Tuna Nehri’nin diğer kıyısındaki toprakları da almak istemesi
♦Fransa Kralı Fransuva’nın Şarlken’le yaptığı mücadelede esir düşmesi ve Kanuni′nin ona yardım etmek istemesi.
Kanuni önce Fransuva için Şarlken’e bir mektup yazdı ve onu kurtardı.1526’da da Macaristan üzerine yürüdü.Mohaç Meydanı’nda yapılan iki buçuk saatlik savaşı kazanan Osmanlı ordusu şu sonuçları elde etti.
♦Macaristan devleti yıkıldı.
♦Devletin başkenti Budin (Budapeşte) Osmanlının oldu.
♦Erdel voyvodası Jan Zapolyo Macar Krallığı’na atandı.
♦Macar Krallığı Osmanlıya bağlandı.
♦Böylece Osmanlı ile Avusturya arasına tampon bir devlet yerleştirildi.
♦Osmanlının Orta Avrupa’daki üstünlüğü pekişti.
♦Osmanlı Avusturya Savaşları başladı. 

OSMANLI AVUSTURYA İLİŞKİLERİI. VİYANA KUŞATMASI 1529

Bu kuşatmanın sebeplerine bakıldığında
♦Osmanlının Mohaç Savaşı’yla Macaristan’ı alması
♦Alman Kralı ve Avusturya Arşidükası’nın bu durumdan rahatsız olması
♦Avusturya’nın Kanuni tarafından atanan Jan Zapolyo’nun krallığını tanımaması
♦Ferdinant’ın Macaristan’a girip Budin’i almasıİşte bu sebeplerden dolayı Kanuni Avusturya üzerine sefere çıktı.Kanuni′nin geldiğini duyan Ferdinant Budin’i boşaltıp kaçtı.Osmanlı onu takip etti ama bulamadı.Osmanlı ordusu Viyana önlerine kadar geldi ve kaleyi kuşattı ama alamadı.


Bunun sebepleri
♦Osmanlının kale kuşatması için gelmediğinden hazırlıksız olması
♦Kış mevsiminin gelmesi
♦Viyana′nın sağlam bir kale olması

ALMAN SEFERİ 1532

Kanuni İstanbul′a döndükten sonra Ferdinant bir elçilik heyeti gönderdi.Kendisinin Macar Kralı olarak tanınmasını istedi.Macaristan kendisine verilecekmiş gibi de Budin’e girdi.Kanuni bunun üzerine sefere çıktı.Avusturya topraklarına girildi ama Ferdina bulunamadı.Buradan Almanya topraklarına girildi, Şarlken arandı ama o da bulunamadı.Manş Denizi’ne ve İspanya sınırına kadar olan topraklar tarandı fakat ikisi de bulunamadı.Bu bölgedeki askeri üsler yıkıldı.Şarlken Kanuni′nin bu seferini kırabilmek için Mora’ya saldırdı ama bir sonuç alamadı.Osmanlının bu seferdeki başarısında Almanya’daki reform hareketlerinin de etkisi vardır.Bu sefer kendisini Kutsal Roma Germen İmparatoru gören Şarlken’in siyasi kariyerini bitirdi.Ferdinant ise barış istemek zorunda kaldı.

İSTANBUL (İBRAHİM PAŞA) ANTLAŞMASI 1533

Alman seferinden sonra Kanuni ile baş edemeyeceğini anlayan Ferdinant barış istedi.İran seferine çıkmaya niyetli olan Kanuni bu teklifi kabul etti.

Yapılan barışta
♦Protokol bakımından Avusturya Arşidükası veziriazama eş sayılacak.
♦Avusturya Macaristan’ın iç işlerine karışmayacak Jan Zapolyo’nun krallığını tanıyacak.
♦Avusturya her yıl 30 bin Duka altın vergi verecek.
♦Antlaşma Avusturya istediği müddetçe sürecek.

Sonuçta
♦Avusturya Osmanlının üstünlüğünü kabul etti.
♦Osmanlı Avusturya üzerinde yaptırım gücüne sahip oldu.
♦Avusturya ile imzalanan ilk resmi antlaşmadır. 

MACARİSTAN′IN İLHAKI 1541

Macar Kralı Zapolyo ölünce küçük oğlu Sigismund kral oldu.Ferdinant bunu tanımadı ve Macaristan’ın iç işlerine karıştı.Kanuni yine sefere çıkarak Macar meselesini kökten halletti.Macaristan’ı üç parçaya böldü.Güney Macaristan: Budin eyaleti olarak direk Osmanlıya bağlandı.Orta Macaristan: Sigismund idaresinde krallık yapılarak Osmanlıya bağlandı ve tampon olarak Avusturya ile Osmanlı arasına konuldu.Kuzey Macaristan: Vergisini Osmanlıya vermesi şartıyla Avusturya’ya bırakıldı.

OSMANLI FRANSIZ İLİŞKİLERİ

Alman kralının oluşturmaya çalıştığı Kutsal Roma Devleti’nin içine Fransa girmek istemeyince yapılan savaşı kaybeden Fransuva Şarlken’e esir düştü.Fransuva’nın annesi Kanuni′den yardım istedi.Kanuni de destek vererek Fransuva’yı kurtardı.Bu da Fransa ile ilişkilerin iyileşmesine ve gelişmesine neden oldu ve bir ticari antlaşma imzalandı ve Fransa’ya ticari ayrıcalıklar verildi.Osmanlının bu tür ayrıcalıkları vermesi iki ana sebebe dayanır.
Kapitülasyon verilen ülkeyi Haçlı ittifakından çekip almak.
Osmanlının ticaret mallarını Avrupa′ya taşıtarak Akdeniz ticaretini canlandırmak.

Fransa’ya verilen kapitülasyonların sebeplerine bakıldığında 
♦Şarlken’in oluşturmaya çalıştığı Haçlı ittifakını bozmak
♦Fransa’yı Osmanlının himayesine almak
♦Şarlken’i etkisiz hale getirmek
♦Coğrafi keşiflerle önemini yitiren Akdeniz ticaretini canlandırmak
♦Fransız limanlarından yararlanmak
♦Osmanlının ticaret mallarını Avrupa′ya taşıtmak.
1535’te verilen kapitülasyonlar bakıldığında.Fransız tüccarlar daha az vergi verecekFransız gemileri serbest dolaşacakTüccarlar kara ve denizde serbest ticaret yapacakİstanbul′da Fransa elçilik açacakKendi davalarına elçilik mahkemesi bakacakOsmanlıda ölen Fransız tüccarların malları iade edilecekFransız tüccarların aldığı hakların aynısını Osmanlı tüccarlar da kullanacakAnlaşma iki hükümdar hayatta olduğu müddetçe geçerli olacak.

Sonuçta
♦Osmanlı hedefine ulaştı ve Fransa’yı himayesine aldı.
♦Fransa ihtilale kadar Osmanlının yanında yer aldı.
♦Fakat daha sonra bu antlaşma Osmanlıyı büyük sıkıntıya sokacaktır.

Kapitülasyonlar daha sonra Osmanlının lehine dönmüştür.

Bunun sebepleri
♦Sokulu zamanında İngiliz ve Hollandalılara da vermesi
♦1740’ta sürekli hale gelmesi
♦1774’te Küçük Kaynarca Antlaşması ile Rusların da alması
♦Sanayi inkılâbını takip edemeyen Osmanlının açık pazar durumuna gelmesi
♦1838 Balta Limanı Antlaşması ile şartlarının ağırlaştırılması
♦Osmanlının ekonomisinin gücünü kaybetmesi

OSMANLI İRAN İLİŞKİLERİ 

Yavuz zamanında İran’a Çaldıran’da bir darbe vurulmuş ama kesin sonuç alınamamıştı.İran Doğu Anadolu′daki emellerinden kısa bir süre vazgeçmişti.Osmanlının batıdaki faaliyetlerini fırsat bilip tekrar harekete geçti.Kanuni bunun üzerine İran üzerine harekete geçti.

I.İRAN ( IRAKEYN) SEFERİ 1534

Bu seferin sebebi İran’ın doğu Anadolu′daki faaliyetleridir.Kanuni Avusturya ile antlaşma yaptıktan sonra İran üzerine yürüdü.Osmanlı ordusu Tebriz’e girdi, Azerbaycan’ı aldı. Buradan Bağdat’a yürüdü burayı da aldı. Böylece Basra′ya kadar olan topraklar Osmanlının eline geçti.

II. İRAN SEFERİ 1548

Kanuni geri dönünce İran saldırdı Nahcıvan,Tebriz, Van ve Erivan’ı aldı.Kanuni 1548’de sefere çıktı ve buraları aldı.

III. İRAN SEFERİ 1553-1554

Osmanlı ordusunun İstanbul′a dönmesinden yararlanan İran Muş ve Ahlat’ı aldı ve Erzurum’u kuşattı.Kanuni İran üzerine yürüyerek buraları geri aldı. 

AMASYA ANTLAŞMASI 1555

İran Şahı Kanuni’yle baş edemeyeceğini anlayınca barış istedi.Kanuni Avusturya ile yaptığı mücadelenden dolayı barış teklifini kabul etti.Buna göre İran Erivan, Tebriz, Irak ve Doğu Anadolu’yu Osmanlıya terk edecekti.

Sonuçta
♦Osmanlı Basra’ya ulaştı ve Hint Denizi’yle bağlantı kurdu.
♦Bağdat gibi önemli bir merkez Osmanlının eline geçti.
♦II.Bayezid’tan beri devam eden mesele bir zaman için ortadan kalktı.
♦Bu Osmanlının İran’la yaptığı ilk resmi antlaşmadır.
Osmanlı burada bölgenin etnik ve coğrafi yapısından dolayı ve feodal sisteminden dolayı tam bir otorite kuramadı. 

DENİZLERDEKİ GELİŞMELER

Osmanlı devleti ilk ciddi donanmasını ll. Mehmet zamanında oluşturdu.II. Bayezid ve Selim zamanında Avrupa donanması ile başa baş mücadele edildi.Kanuni döneminde ise üstünlük Osmanlının eline geçti.Yine Kanuni döneminde coğrafi keşiflerden dolayı Avrupa′nın denizciliği gelişmeye başladı.Osmanlı bu dönemde hem Akdeniz’de hem de Hint Denizi’nde Avrupalılarla mücadele etmek zorunda kaldı.

RODOS’UN FETHİ 1522

Rodos Fatih zamanında kuşatılıp alınamamıştı.Buradaki Saint Jean şövalyeleri Osmanlı ticaret gemilerine saldırıyorlardı.Ayrıca bunların burada olması bizim doğu Akdeniz’deki hâkimiyetimize gölge düşürüyordu.1522 ada kuşatıldı ve Bodrum Kalesi ile birlikte alınındı.Şövalyeler Malta’ya sürüldü.Böylece Osmanlının Ege’deki hâkimiyeti daha da pekişti.

CEZAYİR’İN OSMANLIYA BAĞLANMASI

Osmanlı Şarlken’in karadan sıkıştırınca o da denizden Osmanlıya saldırmıştı.Venedik, Malta, Papalık, İspanya, Şarlken’e yardım ediyordu.Kanuni de çözüm olarak Cezayir Beyi Hızır Reisi İstanbul’a çağırdı.Kendisine Kaptan-I Derya verildi.Barbaros da Cezayir’i Osmanlıya verdi.Bunun üzerine Kanuni Barbaros’u Cezayir Beyi olarak atadı.Kanuni 1543’te Barbaros’u Fransa’ya yardıma gönderdi.Fransuva’nın kayıtsızlığından dolayı bu yardım başarısız oldu.Barbaros 1537’de Korfo Adası’nı kuşattı ama alamadı. 

PREVEZE DENİZ SAVAŞI 1538

Bu savaşın sebeplerine bakıldığında
♦Osmanlının Avusturya ve Almanya ile mücadelesi
♦Osmanlının Ege Denizi’ne hâkim olması
♦Akdeniz’de Osmanlının güçlenmesi
♦Haçlıların Osmanlıya karşı birleşmesi
♦Korfo Adası’nın Osmanlılar tarafından birleşmesi
Venedik, İspanya, Malta, Ceneviz, Portekiz donanmalarından oluşan 602 parça gemi Andre Dorya öncülüğünde birleşti.Osmanlının 122 parçalık donanması Barbaros’un liderliğinde Haçlıları yendi.

Sonuçta
♦Akdeniz tamamen Osmanlı hâkimiyetine girdi.
♦Suriye, Mısır deniz yollarının güvenliği sağlandı.
♦Akdeniz Türk gölü haline geldi.
♦Venedik ittifaktan ayrıldı savaş tazminatı olarak Mora ve Dalmaçya kıyılarından bazı toprakları Osmanlıya verdi.
♦Bu zafer günümüzde Türk Denizcilik günü olarak kutlanır.

TRABLUSGARP’IN FETHİ 1551

 Preveze’den sonra Venediklilerin ittifaktan ayrılması Şarlken’in Trablusgarp’a saldırmasına sebep oldu.Hasan Paşa bu saldırıyı geri püskürttü Daha sonra burası Saint Jean şövalyelerinin eline geçti.1551 yılında Turgut Reis burayı aldı.

CERBE SAVAŞI 1560

Turgut Reis Cerbe Adası’nı kuşatınca Haçlı donanması Andra Dorya liderliğinde yardıma geldi.Yapılan savaşı Haçlı donanması kaybetti ve donanma imha edildi.Preveze’den sonra kazanılan ikinci büyük zafer olup Preveze’nin tesadüf olmadığı ortaya çıktı.Osmanlının Akdeniz’de ve Kuzey Afrika’daki üstünlüğü tartışılmaz oldu.1565’te Malta Adası kuşatıldı ama alınamadı. 

HİNT DENİZ SEFERLERİ 1538-1553

Coğrafi keşiflerden sonra Avrupalılar (İspanya Portekiz ) Ümit Burnu’nu bulmuş buradan Hindistan’a gelmişlerdi.Bu da Osmanlının buraya sefer yapmasına neden oldu.

Bu seferlerin sebeplerine bakıldığında
♦Hintli Müslümanların Portekizlilere karşı Osmanlıdan yardım istemeleri.(Gücerat Valisi)
♦Portekizlilerin güney eyaletlerini tehdit etmeleri
♦Portekizlileri Hint denizinden kovarak Baharat Yolu’nu canlandırmak
♦Deniz yolu ile hacca gitmek isteyen Müslümanlara Portekizlilerin saldırması
♦Portekizlilerin Müslüman tüccarlara zarar vermeleri
♦Portekizlilerin Hint ticaret yolunu kontrol altına almaları

I.HİNT SEFERİ 1538

Hadım Süleyman Paşa bu sefere çıkmıştır.Aden’i aldı ve Hindistan’a ulaştı.Portekizlilerle şiddetli savaşlar yaptı.Hindistan’daki Müslümanlar gereken desteği vermedi.Bu sefer başarısızlıkla sonuçlandı.

II. HİNT SEFERİ 1551

Piri Reis çıktı ama başarısız oldu

III. HİNT SEFERİ 1551

Murat Reis çıktı ama başarısız oldu

lV. HİNT SEFERİ 1551

Seydi Ali Reis tarafında düzenlendi.Hint Denizi’nde başarılı savaşlar yaptı.Fırtınadan dolayı gemileri kaybettiKaradan iki buçuk yılda İstanbul′a döndüGördüklerini Mirat-ül Memalik adlı bir kitapta anlattı.

SEFERLERİN SONUÇLARI
♦Yemen’in bir bölümü Eritne, Sudan, Habeşistan kıyıları Osmanlının oldu.
♦Arap Yarımadası tamamen Osmanlının oldu.
♦Kızıl Deniz ve Basra Körfezi iç deniz oldu.
♦Hint Denizi’nde Portekizlilerin hâkimiyeti kesinleşti.
♦Asya ticareti Ümit Burnu’na kaydı.
♦Baharat Yolu ticareti zayıfladı.
♦Akdeniz ticareti daha da zayıfladı.

BU SEFERLERDE BAŞARISIZ OLMA SEBEPLERİ
♦Hintlilerin yardım etmemesi(Gücerat Valisi)
♦Seferlerin askeri ve siyasi amaçlı olmaması yardım amaçlı olması bu yüzden gereken önemin verilmemesi.
♦Portekizlilerin okyanuslarda güçlü olması
♦Osmanlı gemilerinin okyanusa dayanıklı olmaması

ZİGETVAR SEFERİ

Ferdinant ölünce yerine Maksimilyen geçtiBu kişinin Macaristan ve Erdel’e saldırması üzerine Kanuni son seferine çıktı.Bu sefer sırasında ordunun arkasında kalan Zigetvar Kalesi kuşatıldı.Kanuni bu kuşatma sırasında vefat etti.Kale alındı ve geri dönüldü.Kanuni Sultan Süleyman kanunname hazırlamıştır.Süleymaniye medreselerini açarak eğitimde zirveye ulaşmıştır.Özel yönetimi olan eyaletleri oluşturmuştur. 

SOKULLU MEHMET PAŞA 

Hırvat asıllı olan Sokulu devşirme sistemi ile gelmiş ve Enderun’da yetişmiş 1564’te Kanuni′ye vezir olmuştur.Kanuni′den sonra ll.Selim’e ve lll.Murat’a vezirlik etmiştir.II.Selim devlet işlerinde gevşek davrandığı için Sokullu ön plana çıkmış işte bu yüzden bu döneme Sokullu dönemi denmiştir.Fakat son söz padişahta bitmiştir.

AVUSTURYA İLE ANTLAŞMANIN YENİLENMESİ 1568

Kanuni 1533 Avusturya ile anlaşma imzalamıştı.Fakat bu anlaşma 1562’de bozulunca Kanuni sefere çıktı ama sefer sırasında vefat etti.Sokullu Maksimilyen’le antlaşmayı bir daha yeniledi.

SAKIZ ADASI’NIN FETHİ 1568

II.Mehmet döneminde Sakız Adası Cenevizlilere bırakılmıştı.Cenevizliler bura için vergi veriyorlardı.Fakat daha sonra vergi vermeyip korsanlık yapmaya başladılar.İşte bu yüzden buranın alınmasına karar verildi.

Böylece
♦Ege’deki Türk hâkimiyeti güçlendi.
♦Ege sahilleri güvenlik altına alındı.

YEMEN’İN FETHİ 1568

Yemen l. Hint seferi sırasında ele geçmesine rağmen bir türlü otorite kurulamamıştı.Koca Sinan Paşa ve Özdemiroğlu Osman Paşa burada otoriteyi kurmaya çalıştılar. 

KIBRIS’IN FETHİ 1570
Bu ada Venediklilerin  elinde bulunuyordu.

Fakat
♦Venedik’in vergi vermemesi.
♦Adanın jeopolitik konumu.
♦Osmanlının Akdeniz ticaretinin güvenliğini sağlamak istemesi.