ÖZEL KONUM
Herhangi bir yeri diğer yerlerden ayıran, sahip olduğu kendine has özelliklerin tümüne özel konum denir. Özel konum, insanları, çevreyi, ülkelerin ekonomik ve politik durumunu çok yönlü etkiler. Dünya üzerinde, özel konum etkisine şu örnekler verilebilir:
Norveç, Japonya, İngiltere, İzlanda gibi deniz ve okyanuslara komşu ülkeler balıkçılıkta ileri gitmişlerdir.
Kuzeybatı Avrupa kıyıları, yüksek enlemlerde bulunmasına rağmen, Gulf – Stream sıcak su akıntısının etkisiyle ılıman bir iklime sahip olmuştur.
Orta Asya ve Orta Avrupa denizlere uzak olduğu için karasal bir iklime sahip
olmuştur.
Kanarya, Havai, Kıbrıs, vb. adalar, deniz ve hava yollarının gelişmesiyle ikmal ve uğrak yeri haline gelmişlerdir. Buna bağlı olarak bu adaların önemi artmıştır.
Türkiye’nin Özel Konumu ve Sonuçları
Türkiye, Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarının birbirine en çok yaklaştığı yerde
bulunur.
Farklı kültürlerin kurulduğu, Dünya’nın en eski kültür hazinelerine sahiptir.
Dünya’da en fazla petrol çıkaran ülkelere komşudur.
Üç tarafı denizlerle çevrilidir ve yeryüzü şekilleri çeşitlidir.
Karadeniz’i Akdeniz’e bağlayan İstanbul ve Çanakkale boğazlarına sahiptir.
Türkiye’nin ortalama yükseltisi fazladır. (Yaklaşık 1132 m)
Yükselti batıdan doğuya doğru gidildikçe artmaktadır.
Zengin yeraltı kaynaklarına sahiptir.
MATEMATİK KONUM
Herhangi bir yerin, Dünya üzerinde bulunduğu alanın, enlem ve boylam dereceleriyle belirtilmesine matematik konum denir.
an aradaki yerel saat farkı toplanır.
TÜRKİYE’NİN MATEMATİK KONUMU VE SONUÇLARI
Türkiye, 36° – 42° Kuzey paralelleri ile 26° 45° Doğu meridyenleri arasında yer alır. Diğer bir ifadeyle, Türkiye Ekvator’un kuzeyinde ve Greenwich’in doğusunda bulunan bir ülkedir. Türkiye’nin matematik konumunun sonuçları şöylece sıralanabilir:
*Doğu – batı istikametinde 76 dakika yerel saat farkı bulunur.
*Aynı anda tek ortak saat kullanılır. Çünkü doğu – batı yönünde fazla geniş değildir.
*Güneş ışınları hiçbir zaman dik açıyla gelmez.
*İki meridyen arası uzaklık yaklaşık olarak 85 – 86 km dir.
*Orta kuşakta yer alır.
*Mevsimler belirgin olarak görülür.
*Kışın cephesel yağışlar fazladır.
*Güneyden kuzeye gidildikçe güneş ışınlarının geliş açısı küçülür.
*Güneyden kuzeye gidildikçe cisimlerin gölge boyu uzar.
*Güneyden kuzeye gidildikçe gece – gündüz süreleri arasındaki fark artar.
*Kuzeyden esen rüzgârlar sıcaklığı düşürürken, güneyden esen rüzgârlar sıcaklığı
yükseltir.
*Dağların güney yamaçları daha sıcaktır. Buna bağlı olarak güney yamaçlarda
yerleşmeler fazladır.
*Bir cismin öğle vakti gölgesi daima kuzeydedir.
