ORTA ASYA TÜRK TARİHİ
Bozkır Kültürü:
Atlı göçebe yaşama dayanan ve hayvancılığın ekonomik uğraş olduğu kültürdür.
* Türk tarihi hakkında en eski kaynaklar Çin kaynaklarıdır.
* Türklerin atı evcilleştirmeleri göç ettikleri yerlere ulaşmalarını kolaylaştırmıştır.
* Avrupa’ya yapılan göçler sürekli olmadığından, göç edenler bir süre sonra ulusal benliklerini kaybetmişlerdir.
* Mete Han döneminde orduda “onlu sistem”, yönetimde “ikili sistem” uygulanmıştır.
Onlu Sistem:Ordunun on, yüz, bin gibi gruplara ayrılarak yönetilmesidir.
İkili Sistem:Devletin merkez yerine sağ ve sol şeklinde yerinden yönetilmesi.
Veraset Sistemi:Yönetimin nasıl el değiştireceğini ve hükümdarı belirleyen sistemdir.
* Tarihte rol oynayan ilk Türk topluluğu İskitler(Saka)dir.
* Türkler tarafından kurulduğu bilinen ilk devlet Asya Hun Devletidir.
* Bütün Türk kavimleri ilk defa Mete döneminde tek bayrak altında toplanmışlardır.
* Ülke toprakları “hükümdar ailesinin ortak malıdır” anlayışı Türk devletlerinde taht kavgalarına ve devletlerin çabuk yıkılmasına sebep olmuştur.
* Türk devletleri boyların birleşmesi ile oluşmuştur ve boylar arası mücadeleden dolayı çok çabuk yıkılmıştır.
* Türkçe’ye önem verilmesi ve Türkçe’nin resmi dil olarak kullanılması milli benliğin korunması ve ulusçuluk ile ilgilidir.
* Mete Han döneminde Çini egemenlik altına alma imkanı doğuyor fakat bu yapılmıyor, sadece vergiye bağlanıyor. Sebebi; yerleşik ve gelişmiş bir medeniyet olan Çin içerisinde eriyip asimle olma korkusudur.
* Göktürkler; ilk kez Türk adı ile kurulan devlet,
kendine özgü alfabesi olan bir devlettir. Bu durum ulusçu bir devlet olduğunun kanıtıdır.
Tarihte Türk Göçleri:
Sebepleri:
* Kuraklık (En önemli neden)
* Hayvan hastalıkları
* Komşu devletlerin baskısı
* Otlak, mera arayışı
* Türk boyları arası mücadele
* Nüfus artışı
Not:Türklerin atlı ve göçebe kültüre sahip olması göçleri kolaylaştırmıştır.
* Türkler Avrupa ve Afrika kıtalarına yayılmıştır.
Not:Türklerin değişik coğrafya ve şartlarda yaşamaları Türk Tarihinin belirli bir zaman diliminde ve aynı coğrafyada bir bütün halinde incelenmesini zorlaştırmıştır.
Sonuçları:
* Yeni vatanlar bulunmuştur.
* Bir çok Türk devleti kurulmuştur.
* Kültürel etkileşim sonucu medeniyete katkıda bulunmuşlardır.
* Kalabalık nüfuslar ile ve farklı dinlerle karşılaşan Türk boyları benliklerini kaybetmişlerdir. (Macarlar, Bulgarlar)
* Gittikleri yerlerde yaşayanlara; hayvanları evcilleştirmeyi ve demirciliği (madenciliği) öğretmişlerdir.
Kavimler Göçü (375)
* Kuzey Hunları’nın Çin baskısından dolayı 375’te batıya göç etmesi ile olmuştur.
Sonuçları:
* Roma İmparatorluğu ikiye ayrılmıştır (395)
* Ortaçağ başlamıştır (375)
* Batı Roma yıkılmıştır (476)
* Avrupa 100 yıl karışıklık içinde kalmıştır.
* Avrupa Hun devleti kurulmuş (375) ve yıkılmıştır (469).
* Feodalite (derebeylik) rejimi ortaya çıkmıştır.
* Avrupa’nın bu günkü etnik yapısı ortaya çıkmıştır.
* Hıristiyanlık ve Skolastik düşünce hızla yayılmıştır.
* II.Göktürk (Kutluk) devletinin bıraktığı en önemli eser Orhun Yazıtları’dır.
Uygurların Genel Özellikleri
* Türk devletleri arasında ilk kez yerleşik hayata geçen devlettir.
* Türk tarihinde ilk defa; kent ve kasaba kurmuş mimari eserler bırakmış, kağıt ve matbaayı kullanmışlardır.
*Çok çabuk din değiştirmişlerdir. (Mani, Budizm)
*İlk eğitim kurumlarını açan Uygurlardır.
Kültür ve Medeniyet
Hükümdar ünvanları: hakan, kağan, han, şanyü
Devlet yönetme yetkisi: Kut
Kurultay (Toy) : meclis ( geniş yetkileri vardır.)
- Uygurlarda meclisin yetkileri arasında hanedan dışında hükümdar seçilmesi bile vardır.
