NOTLAR
TALAS SAVAŞI 751
Hz. Ömer’in 642’de Nihavent Savaşı’nı yapıp İran’daki Sasani Devleti’ne son verip İran’ı almasından sonra Türklerle Müslüman Araplar sınır oldu.Hz Osman zamanında Kafkasya ve Horasan’da Türklerle çatışmalar başladı.Emeviler döneminde Kuteybe Bin Müslim Maveraünnehr’i aldı.Türkişler Emevilerle büyük bir mücadeleye girişti.Bu mücadelenin temelinde Emevilerin yaptığı aşırı ırkçılık yatmaktaydı.Türkiş Kağanı Sulu Kağan Emevileri buradan kovdu.751 yılında yapılan Talas Savaşı ile ilişkiler barışa dönüştü.Talas Savaşı’nın sebeplerine bakıldığında
1) 745’te yıkılan Kutluk Devleti’nin yerine kurulan Uygur Devleti’nin henüz toparlanmamış olması.
2) 747’de Çin’in bunu fırsat bilerek batıya doğru ilerlemeye başlaması.
3) Çinin Orta Asya’yı hakimiyeti altına almak istemesi.
Çin’in karşısına çıkan Karluk Türkleri bunlarla tek başlarına mücadele edemeyeceklerini anladılar.Abbasilerin Horasan valisi Ebu Müslim’den yardım istediler.Arap Türk ordusu 751’de Çin’i yendi.
Bu savaşın sonuçlarına bakıldığında
♦Orta Asya Çin egemenliğinden kurtuldu.
♦Çin’in batıya doğru ilerlemesi durduruldu.
♦Zengin tarım havzası Uygurların eline geçti.
♦İslam Türkler arasında yayılmaya başladı.
♦Karluk Türkleri İslam’ı benimsedi.
♦Türkler Abbasi Devleti’nde görev almaya başladı.
♦Türk İslam tarihi başladı.
♦İslam dünyası Türkleri kazandı.
♦Kağıt, pusula, barut ve matbaa önce Türklere sonra İslam dünyasına yayıldı.(756’da Semerkant’ta
♦ilk kağıt fabrikası kuruldu.)
♦Türklerle Araplar arasında barış dönemi başladı ticari ilişkiler arttı.
TÜRKLERİN İSLAMİYET’İ BENİMSEMESİNİ KOLAYLAŞTIN FAKTÖRLER
1) Eski dinleri ile benzerlik göstermesi.
Eski dinde de tek Tanrı olması.
Cennet cehennem olması.
Keder inancının olması
Ahiret inancının olması
Şehitlik anlayışının olması.
Melek şeytan vs benzerlik göstermesi.
2) Orta Asya’nın ticaret yolları üzerinde olması ve Müslüman tüccarların etkisi.
3) İslamiyet’in doğruluk dürüstlük ve ahlak anlayışının Türk ruhuna uygun olması.
4) Mavereünnehr’de kurulan medreselerin etkisi.
5) Abbasilerin ılımlı yaklaşmaları sonucu İslam’ın daha iyi tanınması.
6) Talas Savaşı’nda ezeli düşmana karşı Arapların Türklerin yanında yer almaları.
7) Türk kültürü ile İslam kültürünün benzerlik göstermesi.
8) İslam’daki gaza fikrinin Türklerin askerlik anlayışına uyması.
TÜRKLERİN İSLAMİYET’İ KABUL ETMELERİNİN SONUÇLARI
♦Türkler İslamiyet’in koruyuculuğunu ve savunuculuğunu üstlendiler.
♦İslamiyet geniş bir alana yayıldı.
♦İslam medeniyetinin yayılmasında ve gelişmesinde büyük rol oynadılar.
♦Kendilerinden başkalarının Müslüman olmasını sağladılar.
♦Halifeliği korudular ve halifeliğin devamını sağladılar.
♦Selçuklu ve Osmanlı döneminde İslam birliğini sağladılar.
♦İslam’ın cihan dini olmasını sağladılar.
♦Öz kültürlerini korumayı bildiler
♦Türkler İslamiyet’i kılıç zoruyla kabul etmediler.
5- Türk İslam Tarihi
