23- Esterler

OPTİKÇE AKTİFLİK

Bir C atomuna 4 farklı ya da grup bağlı ise bu C atomuna asimetrik C atomu adı verilir. Molekülde asimetrik C atomu bulunduran bileşikler optikçe aktif maddelerdir. Bu maddeler polarize ışığın titreşim düzlemini çevirirler.

Yukarıdaki bileşiklerde yıldız konulan C atomları asimetrik C atomu’dur.

ESTERLER

Bir mol karboksilli asitle, bir mol mono alkol tepkimeye girerse 1 mol ester ve 1 mol su oluşur. Bu olaya esterleşme olayı denir.

İsimlendirme

1. Asit adı, alkolden gelen alkil adı ve esteri sözcüğü okunarak
2. Alkolden gelen alkil grubunun adı yazılır, sonra asitin “oik asit” kısmı kaldırılır.
   Yerine -at eki getirilir. 

Esterlerin Elde Edilişi ve Reaksiyonları

1. Karboksilli asitlerin, asidik ortamda alkollerle tepkimesinden ester elde edilir.
2. Acil klorürlerin alkollerle tepkimesinden esterler elde edilir.

1. Esterler eşit C atomlu karboksilli asitlerle izomerdir.

4. Yağlar

Yağ asitlerinin gliserin ile oluşturdukları esterlerdir. Bunlara gliseridde denir. Kullanılan yağ asidi doymuş ise katı yağlar, asit doymamış ise sıvı yağlar elde edilir. Sıvı yağlar H₂ ile doyurularak katı yağlar (Margarin) elde edilir. Mumlar ise ester, alken, aldehit karışımlarıdır.

5. Sabunlaşma

Büyük moleküllü karboksilli asitlerin Na ve K tuzlarına sabun denir.

Karboksilli asitlerin gliserin ile tepkimesinden ester elde edilir.

Esterlerin (yağların) bazik ortamdaki hidrolizine sabunlaşma denir.