TARİHE GİRİŞ VE TARİH ÖNCESİ DÖNEMLER:
TARİH:Toplumların geçmişteki yaşayış- larını, oluşturdukları kültür ve uygarlığı, yer ve zaman göstererek, neden-sonuç ilişkisi içinde belgelere dayanarak inceleyen ve anlatan bilimdir.
ÖZELLİKLERİ:
üGeçmiş olayları inceler.
üİnsanlar meydana getirir.
üBelgelere dayanmalıdır.
üYer ve zaman belirtilmeli.
üSebep-sonuç ilişkisi.
üObjektif olunmalı.
üTarihi olaylar tekrarlanamaz(deney- gözlem yapılamaz).
TARİHİN KAYNAKLARI:
Yazısız Kaynaklar:Her türlü araç ve gereçler, toprak, taş ve kemikten yapılmış eşyalar, mağara resimleri, kabartmalar, mezarlar, anıtlar, insan ve hayvan iskeletleri.
Yazılı Belgeler:Kitabe, biyografi, yıllıklar, kitaplar, resmi yazışmalar, mühürler, fermanlar, kanunnameler, paralar, takvimler, antlaşmalar ve kil tabletler.
TARİHE YARDIMCI BİLİMLER:
Arkeoloji:Kazı bilimidir. Tarih öncesi araştırmalarda tarihe yardımcı olan en önemli bilimdir.
Etnografya:Öz kültür bilimidir.
Epigrafya:Anıt, kitabe bilimidir.
Paleografya:Eski yazı bilimidir. Tarih devirlerini aydınlatmada tarihe yardımcı en önemli bilimdir.
Nümizmatik (Meskukat):Eski paraları inceler.
Kronoloji:Zaman ve takvim bilimidir.
Filoloji:Dil bilimidir.
Diplomatik:Belgeler ve yazışmalar bilimidir.(Antlaşma ve fermanları inceler).
Antropoloji:Irk bilimidir.
Heraldik:Arma bilimidir.
Sigilografya:Mühür bilimi.
Coğrafya:Yer bilimi.
Sosyoloji:Toplum bilimidir.
TARİH YAZICILIĞININ GEÇİRDİĞİ AŞAMALAR:
Hikayeci (Nakilci) Tarih:Olaylar hikaye biçiminde mübalağalı biçimde ele alınır. Sebep-sonuç ilişkisi yoktur.
Öğretici Tarih (Pragmatik):Olaylardan ders çıkarmak suretiyle, toplumun ahlak ve karakterini geliştirmeyi amaçlar. Kahramanlar ön plana çıkartılır.
Sosyal Tarih:Olayların duygusal yönlerini dikkate almadan açıklayan tarih anlayışıdır.
Neden-Nasılcı (Bilimsel) Tarih:Olaylar sebep-sonuç ilişkisi içinde, neden ve nasıl sorularına cevap aranarak incelenir.
Kronik Tarih:Her yılın olayları, aralarında herhangi bir bağlantı gözetilmeden arka arkaya sıralanır.
Not:Tarih yazıcılığı Hitit krallarının tutturduğu yıllıklarla (anal) başlar.
TARİH ÇEŞİTLERİ:
Zamana Göre:İlkçağ uygarlıkları vs.
Mekana Göre:Orta Asya Türk Tarihi.
Konuya Göre:Siyasi tarih, Kültür tarihi.
TAKVİMLER:
Güneş yılı esaslı (Miladi) Takvim
ØGüneş yılı esaslıdır. 365 gün 6 saat.
Ø4 yılda bir Şubat 29 çeker.(artık yıl)
Øİlk Mısırlılar buldu, Roma geliştirdi
ØBaşlangıç Hz.İsa’nın doğumu.
Ø26 Aralık 1925’te T.C. kabul etti.
Ay yılı esaslı (Hicri) Takvim
ØAy yılı esaslıdır.354 gün. Ay’ın Dünya etrafında 12 kez dönmesidir.
ØBaşlangıç hicrettir (622).
ØHz. Ömer zamanında kullanılmaya başlandı.
Türkeler’in Kullandığı Takvimler:
vOn İki Hayvanlı Türk Takvimi.
vHicri Takvim.
vCelali Takvim(Selçuklu sultanı Celalettin Melikşah’a sunuldu).
vRumi Takvim (XVIII. ve XIX. yy’da Osmanlı).
vTakvim-i Garbi (XX.yy başlarında Osmanlıda).
vMiladi Takvim (T.C. dönemi).
