a, b, m birer tam sayı ve m > 1 olmak üzere, tam sayılar kümesi üzerinde tanımlanan,
MODÜLER ARİTMETİK
b = {(a, b) : m, (a – b) yi tam böler}
bir denklik bağıntısıdır.
b denklik bağıntısı olduğundan
Her (a, b) Î b için,
a º b (mod m)
biçiminde yazılır ve m modülüne göre a sayısı b ye denktir denir.
Ü |
Tam sayıların m sayma sayısı ile bölünmesiyle elde edilen kalanlar, 0, 1, 2, 3, 4, … , (m – 1) dir.
Her tam sayı m ile bölündüğünde hangi kalanı veriyorsa o kalana denktir. Bu kalanların her biri, belirlediği denklik sınıfının temsilci elemanı olarak alınırsa, denklik sınıfları
Bu denklik sınıflarının kümesine m nin kalan sınıflarının kümesi denir ve biçiminde gösterilir.
Buna göre,
Ü | n bir sayma sayısı ve k bir tam sayı ve aºb (mod m) cº d (mod m)olmak üzere, |
- a + c º b + d (mod m)
- a – c º b – d (mod m)
- a × c º b × d (mod m)
- an º bn (mod m)
- a – b º 0 (mod m)
- k × a º k × b (mod m) dir.
- n sayma sayısı; a, b, m sayılarının ortak böleni ise dir.
- a ile m ve b ile m aralarında asal olmak üzere, dir.
deki işlemler (mod m) ye göre yapılır. |
Ü | Ü x, m nin tam katı olmayan pozitif bir tam sayı ve m bir asal sayı ise, xm–1 º1 (mod m) dir.x in (m – 1) den daha küçük kuvvetinde de 1 bulunabilir. |
Ü | x ile m aralarında asal sayılar olmak üzere, m nin asal çarpanlarının kuvvetleri biçiminde yazılmış hâli m = ak . br . c p olmak üzere, |
m asal sayı ise, (m – 1)! + 1º 0 (mod m) dir. |