Şiirde Yapı

1. Dize (Mısra)

• Ölçülü ve anlamlı bir satırlık nazım (şiir) parçasıdır.
• Mısra en küçük nazım birimidir.
• Mısra, bir şiirin parçası olabildiği gibi tek başına bir anlam da taşıyabilir.
• Bir şiire bağlı olmayan ve tek başına anlam taşıyan dizelere (Divan şiirinde görülür.) mısra-ı âzâde denir.

Örnek: Bir şaha kul oldum ki cihan ana gedadır.
(Fatih Sultan Mehmet)

• Güzel anlamlı, kolayca ezberlenip hatırlanabilen, sağlam kurulmuş dizelere “seçkin dize” anlamında “mısra-ı berceste” veya “şah mısra” denir.

Örnek:
Su uyur düşman uyur hasta-i hicrân uyumaz. ( Şeyh Galip )
Müdhikât- ı dehre ben ağlasam da tasvirim güler. ( Muallim Naci )

2. Beyit

• Ölçü ve anlam bakımından birbirine bağlı iki dizeden oluşan nazım (şiir) parçasıdır.
• Beyit, divan şiirinin nazım birimidir.
• Anlam güzelliği içeren beyitlere beyt-i berceste denir

Örnek:

Sahipsiz olan memleketin batması haktır

Sen sahip olursan bu vatan batmayacaktır

Mehmet Akif

---

Nush ile yola gelmeyeni etmeli tekdir

Tetdir ile uslanmayanın hakkı kötektir
Ziya Paşa

3. Dörtlük

• Dört dizeden oluşan nazım parçasıdır.

Örnek:

Bu aşk burada biter ve ben çekip giderim,
Yüreğimde bir çocuk cebimde bir revolver
Bu aşk burada biter iyi günler sevgilim,
Ve ben çekip giderim bir nehir akıp gider.

Ataol Behramoğlu

4. Bent

• Divan edebiyatında mısra ve beyit dışındaki tüm birimlere bent denmiştir.
• Birbirine ölçü ve uyakla bağlanmış ikiden çok dizeler topluluğudur.
• Bentler üç, dört, beş, altı, yedi… mısralık birimlerden oluşur.

Örnek:

Yârin dudağından getirilmiş
Bir katre alevdir bu karanfil
Rûhum acısından bunu bildil

Düştükçe vurulmuş gibi yer yer
Kızgın kokusundan kelebekler
Gönlüm ona pervane kesildi

Ahmet Haşim