1. Ana Sayfa
  2. LYS-Matematik Ders Notu

Türev

Türev
0

1. Türevin Tanımı 1

a, b birer reel sayı olmak üzere,

fonksiyonu verilmiş olsun.

derscalisiyorum.com.tr

limiti bir reel sayı ise, bu limit değerine f fonksiyonunun xdaki türevi denir.

Ve f ‘(x0), Df(x0) ya da derscalisiyorum.com.tr ile gösterilir. Buna göre,

derscalisiyorum.com.tr

x – x0 = h alınırsa x ® x0 için h ® 0 olur. Bu durumda, tanım olarak,

derscalisiyorum.com.tr

eşitliği de yazılabilir.

2. Türevin Tanımı 2

derscalisiyorum.com.tr

fonksiyonu için,

derscalisiyorum.com.tr

limiti varsa bu limite f fonksiyonunun x = a daki sağdan türevi denir. Ve

derscalisiyorum.com.tr

biçiminde gösterilir. Benzer şekilde,

derscalisiyorum.com.tr

limiti varsa bu limite f fonksiyonunun x = a daki soldan türevi denir. Ve

derscalisiyorum.com.tr

biçiminde gösterilir.

f fonksiyonunun, x = a daki sağdan türevi soldan türevine eşit ise f nin x = a da türevi vardır (ve bulunan bu limit değerleri, o noktadaki türeve eşittir). Aksi takdirde türevi yoktur.

Sonuç

1. f ‘(a+) = f’(a) ise f fonksiyonunun x = a da türevi vardır. 2. f fonksiyonunun x = a da türevi varsa f fonksiyonu x = a da süreklidir.3. f fonksiyonu, x = a da sürekli olduğu hâlde, o noktada türeve sahip olmayabilir.4. f fonksiyonu x = a da sürekli değilse türevli de değildir.

Uyarı

Bir fonksiyonun, bir noktada türevinin olması için gerek koşul, o noktada sürekliliktir. Ancak bu, o noktada türevin olması için yeterli değildir.

TÜREV ALMA KURALLARI

1. xn nin Türevi

derscalisiyorum.com.tr

2. c Sabit Sayısının Türevi

derscalisiyorum.com.tr

3. c × f(x) in Türevi

derscalisiyorum.com.tr

4. Toplamın Türevi

derscalisiyorum.com.tr

5. Farkın Türevi

derscalisiyorum.com.tr

6. Çarpımın Türevi

derscalisiyorum.com.tr

7. Bölümün Türevi

derscalisiyorum.com.tr

Sonuç

derscalisiyorum.com.tr

8. Mutlak Değer Fonksiyonunun Türevi

derscalisiyorum.com.trverilsin. derscalisiyorum.com.trolmak üzere,

derscalisiyorum.com.tr

f(a) = 0 ise fonksiyonun bu noktada türevi olabilir ya da olmayabilir. Bunu araştırmak için fonksiyonun sağdan ve soldan türevlerine bakılır. Sağdan ve soldan türevler eşit ise fonksiyon bu noktada türevlidir. Aksi hâlde türevli değildir.

Sonuç

Mutlak değer fonksiyonu tek katlı köklerde köşe (uç) oluşturur. Köşe (uç) noktalarda türev yoktur. Çift katlı köklerde köşe (uç) oluşmaz. Bunun için, çift katlı köklerde türev vardır ve sıfırdır.

9. İşaret Fonksiyonunun Türevi

derscalisiyorum.com.tr

10. Tam Değer Fonksiyonunun Türevi

derscalisiyorum.com.tr

11. Bileşke Fonksiyonun Türevi

derscalisiyorum.com.tr

Uyarı

f ‘(2) gösterimi [f(2)]‘ gösterimi ile karıştırılmamalıdır. f ‘(2) ¹ [f(2)]‘ dir.Çünkü f ‘(2) gösterimi, fonksiyonun türevinin, yani f ‘(x)  in x = 2 için değeridir.[f(2)]‘ gösterimi, fonksiyonun x = 2 için değerinin (Yani, bir reel sayının) türevidir. [f(2)]‘ = 0 dır.

Kural

derscalisiyorum.com.tr

12. Köklü Fonksiyonun Türevi

derscalisiyorum.com.tr

Kural

derscalisiyorum.com.tr

13. Logaritmik Fonksiyonun Türevi

derscalisiyorum.com.tr

Kural

derscalisiyorum.com.tr

14. Üstel Fonksiyonun Türevi

derscalisiyorum.com.tr

Kural

derscalisiyorum.com.tr

15. Parametrik Olarak Verilen Fonksiyonların Türevi

derscalisiyorum.com.trfonksiyonu derscalisiyorum.com.tr şeklinde belirtilebileceği gibi, g ve h iki fonksiyon olmak üzere

y = g(t)

x = h(t)

denklemleri ile de belirtilebilir. Burada t ye parametre denir.

Bazen y = g(t) ve x = h(t) denklemlerinden t yok edilerek y = f(x) şeklinde bir denklem elde edilebilir. Ancak bu her zaman mümkün olmayabilir.

Bu durumda,

y = g(t), x = h(t) parametrik denklemleriyle verilen
y = f(x) fonksiyonunun türevi aşağıda verilen kural yardımıyla bulunur.

derscalisiyorum.com.tr

16. Kapalı Fonksiyonların Türevi

F(x, y) = 0 şeklindeki fonksiyonlara kapalı fonksiyon denir.

x in değişken, x in dışında kalanların sabit gibi düşünülmesiyle alınan türevi Fx ile ve y nin değişken, y nin dışında kalanların sabit gibi düşünülmesiyle alınan türevi Fy ile gösterelim.

Buna göre, kapalı fonksiyonun türevini şu kural yardımıyla buluruz:

derscalisiyorum.com.tr

17. Trigonometrik Fonksiyonların Türevi

derscalisiyorum.com.tr

18. Ardışık Türevler

y = f(x) in türevi derscalisiyorum.com.tr olmak üzere,

f’(x) in türevi olan derscalisiyorum.com.trifadesine

y = f(x) in ikinci mertebeden türevi denir.

Benzer şekilde, derscalisiyorum.com.trifadesine de y = f(x) in n.

mertebeden türevi denir.

Kural

derscalisiyorum.com.tr

19. Ters Fonksiyonların Türevi

f: A ® B, birebir ve örten bir fonksiyon ise f(x) in tersi olan f–1(x) fonksiyonu bulunur. Sonra türev alınır. Bunun zor olduğu durumlarda ters fonksiyonun türevi şöyle alınır.

derscalisiyorum.com.tr

Kural

Ters trigonometrik fonksiyonların türevinin bulunmasında şu formüller kullanılabilir.derscalisiyorum.com.tr
İlginizi Çekebilir
matematik.jpg

Yazar Hakkında

Global Education

Yorum Yap